Thương mại điện tử là gì?. Ưu điểm của thương mại điện tử
Bạn đã từng thắc mắc về thương mại điện tử là gì chưa?. Trong thời buổi hiện nay, khi các thiết bị công nghệ đã quá quen thuộc với mọi người và thương mại điện tử cũng cùng với đó và phát triển. Tuy nhiên, không phải ai cũng để ý và biết khái niệm về thương mại điện tử. Bài viết này hãy cùng MarketingAI tìm hiểu khái niệm về thương mại điện tử, lịch sử thương mại điện tử và những điều cần biết xung quanh thương mại điện tử qua bài viết sau đây.
Định nghĩa thương mại điện tử là gì?
Hiện nay có rất nhiều những định nghĩa về thương mại điện tử đã được đặt ra. Theo định nghĩa của tổ chứ WTO thì “Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, phân phối, tiếp thị, bán hoặc giao hàng hóa và dịch vụ bằng phương tiện điện tử”. Còn tại Việt Nam cũng đã có nghị định của Chính Phủ về thương mại điện tử. Trong đó có định nghĩa giới thiệu về thương mại điện tử là:
“Hoạt động thương mại điện tử là việc tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình của hoạt động thương mại bằng phương tiện điện tử có kết nối với mạng Internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác”
Khái niệm thương mại điện tử là gì?
Hiểu theo một nghĩa rộng thì bất cứ một hoạt động thương mại nào được triển khai trên các phương tiện điện tử thì đều được gọi là thương mại điện tử. Tuy nhiên, đối với nhiều người dùng hiện nay thì thương mại điện tử được hiểu theo nghĩa hẹp hơn, đơn giản hơn tức là mua bán trao đổi hàng hóa và dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử và internet.
Thương mại điện tử được thực hiện đối với các hoạt động truyền thống (chăm sóc sức khỏe, giáo dục,…), thương mại dịch vụ (dịch vụ pháp lý, dịch vụ tài chính,….) và đặc biệt thương mại hàng hóa (hàng gia dụng, quần áo,….). Tóm lại, thương mại điện tử đang dần trở thành một cuộc cách mạng có thể thay đổi hoàn toàn cách thức mua sắm của con người trong tương lai.
Lịch sử của thương mại điện tử
Như những điều mà chúng ta đã tìm hiểu để trả lời cho câu hỏi Thương mại điện tử là gì, chúng ta sẽ thấy rằng quả thực, thương mại điện tử là một lĩnh vực đầy tiềm năng và cần được khai thác. Nhưng có thể bạn chưa hề biết rằng thực ra thương mại điện tử đã xuất hiện từ khá lâu rồi. Lịch sử thương mại điện tử được bắt đầu từ khoảng 40 năm trước ở dạng sớm và thô sơ nhất. Cụ thể, dưới đây là tổng quan dòng thời gian về thương mại điện tử:
- Năm 1969, CompuServe được thành lập
Công nghệ CompuServe được thành lập bởi tiến sĩ John R.Goltz, Jeffrey Wilkins và các sinh viên kỹ sư điện vào năm 1969, và ban đầu được xây dựng bằng cách sử dụng kết nối quay số (dial up).
Sau đó, vào những năm 1980, ComuServe đã giới thiệu một số hình thức kết nối email và internet sớm nhất tới công chúng và tiếp tục thống trị thị trường thương mại điện tử vào giữa những năm 1990.
- Năm 1979 – Michael Aldrich phát minh ra mua sắm điện tử
Michael Aldrich – một nhà phát minh người Anh đã giới thiệu mua sắm điện tử vào năm 1979, hoạt động bằng cách kết nối TV (sau khi nâng cấp) với máy tính xử lý giao dịch qua đường dây điện thoại. Điều này giúp các hệ thống thông tin đóng có thể được mở và chia sẻ bởi bên ngoài để truyền dữ liệu an toàn. Công nghệ này chính là công nghệ nền tảng để xây dựng thương mại điện tử hiện đại.
- Năm 1982 – Sàn giao dịch máy tính Boston ra mắt
Khi Boston Computer Exchange ra mắt vào năm 1982, đây là công ty thương mại điện tử đầu tiên trên thế giới. Chức năng chính của nó là phục vụ như một thị trường trực tuyến cho những người quan tâm đến việc bán máy tính đã qua sử dụng của họ.
- Năm 1992 – Book Stacks Unlimited ra mắt thị trường sách trực tuyến đầu tiên
Charles M.Stack đã giới thiệu Book Stacks Unlimited là một cửa hàng sách trực tuyến được ra mắt vào năm 1992 – 3 năm trước khi Jeff Bezos giới thiệu Amazon. Ban đầu công ty đã sử dụng định dạng bảng thông báo quay số (dial up), nhưng vào năm 1994, trang web đã chuyển sang internet và hoạt động từ tên miền Books.com.
- Năm 1994 – Netscape Navigator ra mắt dưới dạng trình duyệt web
Marc Andreessen và Jim Clark đồng sáng tạo Netscape Navigator như một công cụ duyệt web và chính thức công bố vào tháng 10 năm 1994. Trong những năm 1990, Netscape Navigator trở thành trình duyệt web được sử dụng chủ yếu trên nền tảng Windows trước sự nổi lên của những người khổng lồ hiện đại như Google.
- Năm 1995 – Amazon và Ebay ra mắt
Jeff Bezos đã giới thiệu Amazon vào năm 1995 chủ yếu như một nền tảng thương mại điện tử cho sách.
Cùng năm đó, Pierre Omidyar đã giới thiệu AuctionWeb mà sau này trở thành eBay.
Kể từ đó, cả hai đã trở thành nền tảng bán hàng thương mại điện tử khổng lồ cho phép người tiêu dùng bán trực tuyến cho khách hàng trên toàn cầu.
- Năm 1998 – PayPal ra mắt như một hệ thống thanh toán thương mại điện tử
PayPal được sáng lập bởi Max Levhin, Peter Thiel, Like Nosek và Ken Howery, xuất hiện vào cuối năm 1998 như một công cụ chuyển tiền.
- Năm 1999 – Alibaba ra mắt
Alibaba ra mắt vào năm 1999 như một thị trường trực tuyến với hơn 25 triệu đô la tài trợ.
Đến năm 2001 thì công ty đã có lãi. Sau đó, nó tiếp tục biến thành một nền tảng B2B, C2C, B2C và vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày hôm nay.
Lịch sử phát triển thương mại điện tử là gì? (Ảnh: Internet)
Đặc điểm của thương mại điện tử là gì?
Dưới đây là những đặc điểm cơ bản của ngành thương mại điện tử mà có thể bạn cần phải biết.
- Đáp ứng nhu cầu mọi lúc mọi nơi
Ngay tại thời điểm này, con người đã có thể mua hàng mọi lúc, mọi nơi. Chỉ cần một chiếc điện thoại kết nối internet, bạn có thể mua bất cứ thứ gì bạn mong muốn với vài cú click chuột.
- Đáp ứng tức thời
Một điểm yếu của thương mại điện tử từ trước đến nay là việc khi khách hàng đặt hàng xong sẽ phải chờ vài ngày mới có thể nhận được hàng. Còn đối với hình thức mua hàng truyền thống tại các cửa hàng vật lý thì khi đi mua hàng thì có thể ngay lập tức mang hàng về cùng.
Tuy nhiên, trong tương lai, các công ty thương mại điện tử hoàn toàn có thể giải được bài toán này thông qua các chi nhánh tại địa phương. Sau khi nhận được đơn đặt hàng, các trang thương mại điện tử sẽ gửi yêu cầu của khách hàng tới cửa hàng gần nhà hoặc cơ quan của họ nhất. Phương pháp này ngay lập tức giải quyết được hai vấn đề của khách hàng: thời gian đợi hàng lâu và giá vận chuyển hàng cao.
- Tính cá nhân hóa
Trong tương lai, tất cả các trang thương mại điện tử có thể phân biệt được khách hàng của họ thông qua những thói quen của chính khách hàng. Những trang web thương mại điện tử nhận được nhiều lượt người dùng nhất sẽ là những trang web có thể cung cấp cho khách hàng tính cá nhân hóa cao và nâng cao tính tương tác.
Ví dụ, các trang sẽ sử dụng dữ liệu về thói quen click của khách hàng để từ đó tạo ra những danh mục động trên đường nhấp chuột của họ.
Giá cả linh hoạt
Mua hàng trên các trang thương mại điện tử, bạn có thể dễ dàng so sánh giá có cùng 1 sản phẩm. Ngoài ra, bạn còn có thể tránh mua hớ, mua lỗi khi có thể tham khảo giá từ những bình luận hoặc những lượt đánh giá ở dưới mỗi sản phẩm.
Vai trò của thương mại điện tử là gì?
Nếu đã nằm lòng kiến thức Thương mại điện tử là gì thì sẽ thấy rằng nó có vai trò vô cùng lớn, tác động đến nhiều mặt của đời sống xã hội hiện nay. Dưới đây sẽ là những vai trò của thương mại điện tử có thể kể đến:
Vai trò của thương mại điện tử
- Các nhà bán lẻ lớn buộc phải bán hàng trực tuyến
Đối với rất nhiều nhà bán lẻ thì sự phát triển của thương mại điện tử đã đưa thương hiệu của họ gần hơn với người tiêu dùng, qua đó tác động tích cực đến lợi nhuận của họ. Tuy nhiên, thương mại điện tử đang làm gia tăng sự cạnh tranh khốc liệt cho các nhà bán lẻ ở tầng lớp cao hơn. Khi Amazon trở thành nguồn cung sản phẩm cho người tiêu dùng thì một số chuỗi siêu thị đã ghi nhận doanh thu giảm.
- Thương mại điện tử giúp các doanh nghiệp nhỏ bán hàng trực tiếp cho khách hàng
Thương mại điện tử đã giúp cho các doanh nghiệp nhỏ có thể dễ dàng hơn trong việc tiếp cận khách hàng của họ. Ngoài ra, nó cũng giúp cho doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu của những khách hàng thích mua sắm trực tuyến hoặc mua sắm trên di dộng.
- Việc làm mới được tạo ra nhưng việc làm bán lẻ truyền thống bị giảm
Các công việc liên quan đến thương mại điện tử đã tăng gần gấp đôi trong vòng 5 năm, vượt xa các loại hình bán lẻ khác. Tuy nhiên mặt trái của vấn đề này chính là công việc bán lẻ truyền thống sẽ bị giảm bớt, dẫn đến sẽ có nhiều người bị thất nghiệp.
Chức năng của thương mại điện tử toàn phần là gì (Nguồn: Cowell Asia)
Các mô hình thương mại điện tử hiện nay
Để hiểu chi tiết hơn về kinh doanh thương mại điện tử là gì thì chúng ta cần tìm hiểu các mô hình của nó. Có bốn mô hình thương mại điện tử phổ biến nhất trên hiện nay, đó là: B2C (doanh nghiệp tới người tiêu dùng), B2B (doanh nghiệp với doanh nghiệp), C2C (người tiêu dùng với người tiêu dùng), C2B (người tiêu dùng đến doanh nghiệp).
- B2C: Doanh nghiệp tới người tiêu dùng
Thương mại điện tử B2C bao gồm các giao dịch được thực hiện giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đây là một trong những mô hình bán hàng được sử dụng rộng rãi nhất trong bối cảnh thương mại điện tử. Ví dụ, khi bạn mua giày từ một nhà bán lẻ giày trực tuyến, đó là một giao dịch giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng.
Mô hình B2C: Doanh nghiệp với người tiêu dùng
- B2B: Doanh nghiệp với doanh nghiệp
Thương mại điện tử B2B liên quan đến doanh số được thực hiện giữa các doanh nghiệp, chẳng hạn như giữa nhà sản xuất với nhà buôn hoặc nhà bán lẻ. Thông thường, bán hàng từ doanh nghiệp đến doanh nghiệp thường sẽ tập trung vào nguyên liệu thô hoặc sản phẩm được đóng gói hoặc kết hợp trước khi bán cho khách hàng.
Mô hình B2B: Doanh nghiệp với doanh nghiệp
- C2C: Người tiêu dùng với người tiêu dùng
Một trong những hình thức thương mại điện tử sớm nhất là mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2C. Điều này bao gồm các mối quan hệ giữa khách hàng với khách hàng, ví dụ như trên eBay hoặc Amazon.
Mô hình C2C: Người yêu dùng với người tiêu dùng
- C2B: Người tiêu dùng đến doanh nghiệp
C2B đảo ngược mô hình thương mại điện tử truyền thống (và là những gì chúng ta thường thấy trong các dự án gây quỹ cộng đồng). C2B có nghĩa là người tiêu dùng cá nhân làm sản phẩm hoặc dịch vụ, doanh nghiệp sẽ là người mua nó. Một ví dụ về điều này sẽ là một mô hình kinh doanh như iStockPhoto, trong đó ảnh stock có sẵn trực tuyến để mua trực tiếp từ các nhiếp ảnh gia khác nhau.
Mô hình C2B: Người tiêu dùng với doanh nghiệp
Lợi ích của thương mại điện tử là gì?
Thương mại điện tử có nhiều lợi ích khác nhau – từ mua hàng nhanh hơn đến khả năng tiếp cận đối tượng mọi lúc mọi nơi. Chúng ta hãy cùng xem chi tiết một số lợi ích của thương mại điện tử là gì mà đã mang lại cho cuộc sống này nhé.
- Khách hàng được mua sắm nhanh hơn
Thương mại điện tử có thể giúp cho bạn mua sắm bất cứ ở nơi đâu và mua sắm bất cứ khi nào có thể. Điều đó đồng nghĩa với việc người mua hàng có thể mua những sản phẩm họ muốn nhanh chóng và tiện lợi hơn, không bị hạn chế bởi giờ đóng mở cửa của các cửa hàng truyền thống.
- Các công ty có thể dễ dàng tiếp cận khách hàng mới
Thương mại điện tử có thể giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận những khách hàng mới trên toàn cầu. Với lợi ích của các quảng cáo trên mạng xã hội, các thương hiệu có khả năng kết nối với các khách hàng tiềm năng.
- Chi phí hoạt động thấp hơn
Không cần mất tiền thuê mặt bằng, tiền thuê nhân viên, các nhà bán lẻ thương mại điện tử có thể ra mắt các cửa hàng với chi phí vận hành tối thiểu.
- Nâng cao trải nghiệm khách hàng
Với sự trợ giúp của tự động hóa và hồ sơ khách hàng phong phú, bạn có thể cung cấp trải nghiệm trực tuyến được cá nhân hóa cao cho khách hàng thương mại điện tử của bạn.
Việc trưng bày các sản phẩm có liên quan dựa trên hành vi mua hàng trong quá khứ, chẳng hạn, có thể khiến người mua hàng cảm thấy bạn thực sự hiểu anh ấy / cô ấy.
Thực trạng thương mại điện tử ở Việt Nam
Thực trạng và các loại hình thương mại điện tử là gì (Nguồn: LYFE Marketing)
Những năm gần đây, ứng dụng thương mại điện tử chính là dấu ấn của nền kinh tế số (kinh tế dựa trên các công nghệ kỹ thuật số) trong đời sống của người dân Việt Nam. Theo một nghiên cứu của trung tâm kinh doanh toàn cầu Đại học Tufts (Mỹ) thì Việt Nam xếp hạng thứ 48 trên 60 quốc gia có tốc độ chuyển đổi kinh tế số hóa nhanh trên thế giới, xếp hạnh thứ 22 về tốc độ phát triển số hóa. Việc Việt Nam đang trong nền kinh tế số hóa là cơ hội để lĩnh vực thương mại điện tử có thể phát triển, tiến xa hơn.
Thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán là sẽ bùng nổ khi mà tại Việt Nam hiện nay có đến 53% dân số sử dụng internet và 50 triệu thuê bao smartphone. Điều đó cũng được chứng minh qua kết quả khảo sát của hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) đưa ra trong Báo cáo chỉ số thương mại điện tử Việt Nam 2018, tốc độ tăng trường của năm 2017 so với năm 2016 tăng 25%. Báo cáo này cũng cho thấy đối với lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, thông tin từ hàng nghìn website thương mại điện tử cho thấy tỷ lệ tăng trường doanh thu năm 2017 tăng 35%.
Với lĩnh vực thanh toán, theo thông tin từ NAPAS (Công ty Cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam), năm 2017 so với năm 2016 thì số lượng giao dịch trực tuyến thẻ nội địa tăng khoảng 50%, giá trị giao dịch tăng tới 75%. Dự đoán tới năm 2020, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán có thể đạt 10 tỷ USD.
Thống kê của tập đoàn iPrice lấy từ 1000 doanh nghiệp thương mại điện tử khác nhau thì Việt Nam đang nắm bắt được hầu hết các xu hướng của khu vực. Cũng theo thống kê của iPrice, tổng lượng truy cập mua sắm trực tuyến thông qua thiết bị di động của Việt Nam đạt mức tăng trưởng ấn tượng, 26% trong năm 2017.
Năm 2017, về tỷ lệ chuyển đổi (số phần trăm của số lượt truy cập website có thể dẫn đến mua sắm thành công) Việt Nam đang dẫn đầu Đông Nam Á. Các doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam có tỷ lệ chuyển đổi cao nhất trong khu vực, lên đến 65%.
Vào năm 2018, kết quả khảo sát của hội doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cho thấy, số người tiêu dùng chọn mua online đã tăng gấp ba lần so với năm 2017 (2,7% so với 0,9%).
Một điểm bất ngờ đó chính là sự đầu tư mạnh mẽ của những nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam. Có thể nhắc đến một số sự kiện nổi bật như là: Alipay của Alibaba ký thỏa thuận chiến lược với Napas, Tencent đầu tư 500 triệu USD vào Shopee,…
Đến năm 2020, Việt Nam dự kiến sẽ có khoảng 30% dân số tham gia mua sắm online, đạt 350 USD/người. Thương mại điện tử định vị và thương mại điện tử trên nền tảng di động tiếp tục sẽ là xu thế chủ đạo của thế giới. Giá cả, trải nghiệm, chất lượng sản phẩm,… sẽ là yếu tố quan trọng thu hút người dùng mua hàng trên các trang thương mại điện tử.
Thực trạng thương mại điện tử ở Việt Nam trong năm 2021 phát triển mạnh mẽ với các sàn thương mại điện tử
Top những trang web thương mại điện tử lớn và phổ biến nhất
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều những trang thương mại điện tử lớn đang hoạt động. Vậy các trang thương mại điện tử đó là gì? Cùng tham khảo ngay:
Amazon
Amazon là trang điện tử hàng đầu thế giới hiện nay, có trụ sở tại Mỹ và hiện có mặt tại rất nhiều các quốc gia như Đức, Anh, Tây Ban Nha,… Bắt đầu từ một trang web bán sách, đến giờ Amazon đã có một danh sách mặt hàng rất phong phú, đa dạng.
Website Thương mại điện tử là gì? Amazon là một trong những website thương mại điện tử lớn nhất hiện nay (Nguồn: Business Wire)
Ebay
Ebay được nhiều người xem như là một chợ online khổng lồ. Nó có rất nhiều mặt hàng, sản phẩm với xuất xứ từ khắp nơi trên thế giới. Điều đặc biệt của Ebay so với các đối thủ là việc những người mua có thể mua sản phẩm dưới hình thức đấu giá. Ví dụ một star phẩm hot, bạn có thể đấu giá để mua và người có được sẽ là người trả giá cao nhất.
Công ty thương mại điện tử Ebay – tiếp thị trong lĩnh vực thương mại điện tử
Alibaba
Alibaba được sáng lập bởi Jack Ma vào năm 1999 và đến nay đã trở thành trang thương mại điện tử hàng đầu trên thế giới. Đây là trang thương mại điện tử điển hình hoạt động với mô hình B2B, giúp kết nối các doanh nghiệp với nhau nhiều hơn là kết nối khách hàng với doanh nghiệp.